PRZEDSZKOLE MIEJSKIE
NR123 W ŁODZI

Projekt jest współfinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi. 

http://www.zainwestujwekologie.pl/

Autorki programu:
mgr Katarzyna Kuźmin
mgr Monika Kalkowska
Koszt całkowity zadania 17 465,00 zł
Dotacja 15 465,00 zł
Wkład własny 2000 zł
Utworzenie punktu dydaktycznego pn.,,W harmonii z przyrodą'' przy Przedszkolu Miejskim Nr 123 w Łodzi
Na terenie całego ogrodu przedszkolnego powstała ścieżka przyrodniczo – ekologiczna z wykorzystaniem zasobów przyrodniczych ogrodu. Spacerując ścieżką dzieci razem z nauczycielem zatrzymują się na następujących stacjach:

1. Rabatka roślin kwitnących - posadzone zostały rośliny kwitnące, które nas urzekają swoim pięknem, należą do nich rododendrony, azalie; dzieci poznają ich nazwy; poznają rozwój roślin od momentu zasadzenia do pełnego rozkwitu, poznają tez warunki do prawidłowego wzrostu roślin. Rabatka posiada tabliczki z nazwami roślin. Przy rabatce są postawione domki dla owadów (trzy sztuki), które zainspirują nauczycieli do rozmów na temat różnych gatunków owadów i sposobu ich życia oraz ważnej roli jaką owady odgrywają w świecie. Dzieci dbają o rośliny poprzez codzienną pielęgnację
2. Stacja Juki – z terenu roślin kwitnących zostały przeniesione 4 juki na odrębną stację, posadzone w dwóch rzędach po dwie tworząc alejkę i podsypane białym żwirem. Zainspirują do rozmów na temat roślin, które magazynują wodę w swych łodygach, juki posiadają tabliczkę aluminiową z nazwą, dzieci pielęgnują rośliny w ciągu roku
3. Rabatka roślin iglastych - dzieci obserwują drzewa iglaste, które już rosną na terenie ogrodu przedszkolnego (Świerk pospolity, Sosna zwyczajna, Żywotnik zachodni i inne), nazywają je, zbierają szyszki świerku i sosny, porównują ich wygląd. Drzewa posiadają tabliczki z nazwami.Zgromadzone szyszki wykorzystują do zadań matematycznych, plastyczno - technicznych na zajęciach
4. Murszejące drzewo – dzieci obserwują pień drzewa, z jakich warstw się składa, dowiadują się, że drzewo stanowi schronienie i dostarcza pokarm małym zwierzętom, mikroorganizmom nawet po śmierci drzewa. W obserwacji używają takich przyborów jak lupy
5. Nasadzenia tujami yellow ribbon ok. 30 sztuk przy metalowym ogrodzeniu w celu odgrodzenia ogrodu od hałasu i zanieczyszczeń z pobliskiej ulicy, dzieci pielęgnują tuje poprzez podlewanie
6. Rabatka pigwowa – obserwacja rośliny w ciągu całego roku, tabliczka informacyjna z nazwą, dzieci zbierają owoce pigwowca japońskiego, odwołują się do własnych doświadczeń na temat rośliny
7. Ogródek warzywny w wydzielonym miejscu ogrodu przedszkolnego; w skrzyniach drewnianych powstał ogródek warzywny; dzieci samodzielnie będą mogły uprawiać warzywa ekologiczne tj. pomidor, ogórek, rzodkiew, marchew 
8. Gra dydaktyczna w rozmiarze 40 cm z zestawem pytań dla dzieci pod nazwą „Ekologiczne koło fortuny” oparte na mechanizmach łożyskowych, wykonane z wodoodpornej konstrukcji, 170 cm wysokości ze stojakiem. Dzieci zdobędą dzięki temu wiedzę na temat drzew i krzewów, zwierząt, grzybów, gospodarki odpadami, alternatywnych źródłach energii
9. Ścieżka sensoryczna – będzie to fragment terenu podzielony na odcinki, każdy z nich wyłożony innym materiałem zebranym przez dzieci w czasie jesieni oraz innym zakupionym przez nauczycieli (orzechy laskowe lub skorupki po orzechach, żołędzie lub same „czapeczki” po żołędziach, kasztany, piasek, szyszki różnych gatunków drzew iglastych, kora, drobne kamyki, suche liście
10. Stacja – dokarmianie ptaków zimą. Karmniki dla ptaków, już istniejące trzy karmniki na tarasie przedszkolnym oraz karmniki w formie tłuszczu z ziarnem wykonane przez dzieci lub zakupione przez nauczycieli bądź rodziców, zawieszane na krzewach forsycji zimową porą
11. Budki lęgowe 14 sztuk budek zostało zawieszonych na drzewach ogrodu przedszkolnego, powstały one dzięki zaangażowaniu rodziców, dziadków i dzieci w konkursie technicznych zorganizowanym w przedszkolu
12. Ogródek ziołowy w skrzynkach – mięta pieprzowa, szałwia lekarska, bazylia pospolita, majeranek, melisa, rozmaryn, oregano i wiele innych, w salach przedszkolnych w doniczkach zimową porą, następnie przeniesione na ogród przedszkolny
13. Stacja – dendrofon. Poznawanie pojęcia dendrologia. Gra polegająca na wydobywaniu nietypowych dźwięków z dobranych pod względem akustycznym fragmentów różnorodnych gatunków drzew
14. Stacja – segregacja śmieci do pojemników na terenie ogrodu przedszkolnego, pojemniki ogrodzone pergolami
15. Stacja – zestaw interaktywny w formie tablicy pt.: „Tajemniczy świat roślin jadalnych” oraz ,,Tajemniczy świat roślin przyprawowych ''stanowiącej ciekawą formę przyswajania wiedzy. Dziecko odwraca tabliczkę z ilustracją (w zestawie jest ich 12), by na odwrocie znaleźć ciekawy opis. Tablice zostały umieszczone blisko ogródka warzywnego i ziołowego
16. Stacje – drzewa liściaste i krzewy. Obserwacja drzew i krzewów na terenie przedszkola i ich kory, liści i owoców. Utrwalanie nazw. Przytulanie drzew – lekcja ciszy, osłuchiwanie ich za pomocą stetoskopów. Ramki drewniane z informacją na temat gatunków drzew liściastych (Jarząb pospolity, Wiąz zwyczajny, Dąb szypułkowy, Topola czarna, Brzoza brodawkowata, Grab zwyczajny, Śliwa zwyczajna, Czereśnia dzika, Klon jawor, Leszczyna pospolita, Forsycja pośrednia). Zasadzenie Magnolii pośredniej – pielęgnacja. Szereg zajęć dydaktycznych związanych z drzewami oraz ich pielęgnacją, rolą w życiu człowieka i zwierząt (ptaki, owady)
17.Kompostownik - na terenie ogrodu zainstalowany został kompostownik, a umieszczone w nim odpady biodegradowalne zostały zamienione na naturalny nawóz, który korzystnie wpłynie na rozwój warzyw w naszym ogródku. Kompostownik umożliwi pozyskanie wartościowego, bezpiecznego nawozu
18. Zajęcia dydaktyczne związane z ekologią i przyrodą, w ciągu całego roku przy stolikach na tarasach przedszkolnych

Sprawozdanie całościowe z realizacji projektu - podsumowanie
Dzięki realizacji zadania „W harmonii z przyrodą” stworzonej na terenie ogrodu Przedszkola Miejskiego nr 123 w Łodzi. W pierwszej kolejności zakupiono tablicę informacyjną o dofinansowaniu ze środków WFOŚiGW w Łodzi, ustawiono ją przed wejściem głównym do przedszkola.
W listopadzie 2018 roku na terenie ogrodu wzdłuż metalowego ogrodzenia od strony północno – zachodniej ogrodu posadzono tuje Yellow ribbon, w celu odgrodzenia ogrodu od hałasu i zanieczyszczeń z pobliskiej ulicy. Ponadto w zachodniej części ogrodu założono kompostownik jako formę wykorzystania opadłych liści, owoców i innych części roślin.
W ogrodzie postawiono zestawy interaktywne w formie tablic pt.: „Tajemniczy świat roślin jadalnych” umieszczony przy skrzynkach z warzywami, tablicę: „Tajemniczy świat roślin przyprawowych” umieszczono przy skrzynkach z roślinami przyprawowymi. Zakupione skrzynie drewniane dzieci z pomocą nauczycieli wypełniały ziemią oraz siały zioła: tymianek, lubczyk, seler naciowy, szczypior, bazylia, oregano. Dzieci pielęgnowały ogródek ziołowy podlewając go i odchwaszczając. Zaś dorodne już krzaki pomidorów zostały w maju posadzone do gruntu. Ponadto każde z dzieci podarowało krzak pomidora swoim rodzicom podczas pikniku rodzinnego w naszym przedszkolu. Dzieci zrywały i myły warzywa - pomidory i ogórki oraz natkę pietruszki, nakładały na kanapki lub zjadały w całości. W skrzyniach znajdowały się również sadzonki truskawek, podarowanych przez jedną z mam.
Do dyspozycji dzieci w sali jest „podziemny odkrywa” tj. pojemnik skonstruowany z desek i pleksy, w którym po nasypaniu ziemi można umieszczać warzywa i przez przezroczyste ścianki widzieć ich korzenie. Na zajęciach dzieci rozróżniały gdzie warzywo ma korzeń, liść i owoc. W skrzynkach hodowały szczypiorek, rzeżuchę, owies, fasolę.
W części wschodniej ogrodu przedszkolnego umieszczono grę dydaktyczną w rozmiarze 40 cm z zestawem pytań dla dzieci pod nazwą „Ekologiczne koło fortuny” oparte na mechanizmach łożyskowych, wykonane z wodoodpornej konstrukcji, 170 cm wysokości ze stojakiem. Nauczyciele korzystali z tej pomocy dydaktycznej prowadząc quizy z nagrodami.
Ponadto w części południowej ogrodu przedszkolnego postawiono dendrofon. Konstrukcja z drewnianymi belkami w różnych kolorach, nad którymi jest odpowiedni gatunek drzewa w postaci rysunku i nazwy.
Na terenie całego ogrodu przedszkolnego rozmieszczono tabliczki do oznaczania roślin, aluminiowe tabliczki postawione pod każdym gatunkiem drzewa i niektórych krzewów. Ponadto dzieci korzystały z przewodników pt.: „Jakie to drzewo? Mój pierwszy przewodnik” oraz „Lasy Polski – przewodnik ilustrowany”. Dzieci miały do dyspozycji duże lupy, stetoskopy oraz lornetki. Owady obserwowały w pojemnikach ze szkłem powiększającym, z pomocą lup. Obserwacja ptaków w ogrodzie przedszkolnym i poza nim za pomocą lornetek.
Zakupiono 30 sztuk narzędzi ogrodniczych dla dzieci z drewnianym trzonem i metalowym zakończeniem: łopatki, szpadle, grabie, pazurki. Ponadto dzieci korzystały z taczek oraz wiaderek transparentnych.
Nauczycielki informowały rodziców na zebraniu organizacyjnym o udziale naszego przedszkola w konkursie/projekcie ekologicznym. Zachęcały do włączenia się w różnego rodzaju akcje na terenie przedszkola oraz pomoc w doposażaniu ogrodu przedszkolnego w roślinność i narzędzia. Podczas zebrania rady pedagogicznej koordynator przedstawiła zakres zadań dla każdej nauczycielki i jej grupy w związku z realizacją projektu.

We wschodniej części ogrodu posadzone zostały rośliny kwitnące, które nas urzekły swoim pięknem. W maju 2019 nauczycielka zakupiła byliny: ,,Azalie japońskie i wielkokwiatowe,” ,,Rododendrony,” ,,Hortensje bukietowe” i ,,Budleje.” Ogromną pomoc wniosły dzieci przy pielęgnacji roślin. Dzieci omawiały nazwy roślin, ich wygląd z nauczycielem, stawiały tabliczki do oznaczania roślin przy danym gatunku, podlewały systematycznie rośliny, zwłaszcza podczas upałów. Poznawały rozwój roślin od momentu zasadzenia do pełnego rozkwitu, poznały również warunki do prawidłowego wzrostu roślin. Pracownik gospodarczy postawił domki dla owadów, które zainspirowały nauczycieli do rozmów na temat różnych gatunków owadów i sposobu ich życia oraz ważnej roli jaką owady odgrywają w świecie. Wcześniej dzieci miały okazję obejrzeć i opisać domki dla owadów na zajęciach, zanim te zostały postawione w ogrodzie.

Do przedszkola został zaproszony pszczelarz, który poprowadził ciekawe zajęcia na temat życia pszczół. Dzieci smakowały miodu oraz pyłku kwiatowego, poznawały ich właściwości zdrowotne.

Z terenu roślin kwitnących zostały przeniesione cztery juki na odrębną stację, posadzone w dwóch rzędach po dwie tworząc alejkę, jedna z nauczycielek położyła agrowłókninę i podsypała białym kamieniem ozdobnym „Biała Marianna”. Zainspirowało to nauczycieli do rozmów na temat roślin, które magazynują wodę w swych łodygach, juki posiadają tabliczkę aluminiową z nazwą.

Dzieci obserwowały drzewa iglaste, które już rosną na terenie ogrodu przedszkolnego (Świerk pospolity, Sosna zwyczajna, Żywotnik zachodni i inne), nazywały je, zbierały szyszki świerku i sosny, porównywały ich wygląd, zwróciły uwagę na kolorystykę drzew iglastych (wiecznie zielone). Postawiły tabliczki do oznaczania roślin pod odpowiednimi gatunkami. Zgromadzone szyszki wykorzystały do zadań matematycznych, plastyczno - technicznych na zajęciach oraz do lekcji ciszy – układanie wzorów podczas odpoczynku.

Na terenie ogrodu dzieci obserwowały pień drzewa tzw. murszejące drzewo, z jakich warstw się składa, że stanowi schronienie i dostarcza pokarm małym zwierzętom, mikroorganizmom nawet po śmierci drzewa. W obserwacji używają takich przyborów jak lupy oraz pojemniki z lupą do obserwacji owadów.

Dzieci obserwowały pigwowca japońskiego, krzew w naszym ogrodzie, obserwacja trwała w ciągu całego roku, zauważyły zmiany w wyglądzie rośliny o różnych porach roku, postawiły tabliczkę do oznaczania roślin z nazwą pigwowiec japoński, dzieci zbierały owoce, wąchały je, wkrawały do gorącej herbaty. Poznawały właściwości rośliny.

Z początkiem zimy nauczycielki wykonywały plakat dotyczący dokarmiania i dopajania ptaków w okresie zimowym i w ten sposób zorganizowały na terenie przedszkola akcję ,,O ptaki dbamy, więc je dokarmiamy” skierowaną do dzieci i rodziców. Akcja cieszyła się dużym zainteresowaniem, a dzieci z chęcią dokarmiały ptaki, dowiadywały się czym należy je dokarmiać, a jakim rodzajem pokarmu możemy im zaszkodzić. Dzieci wiedzą również, że podczas zimy należy stawiać pojemniki z wodą dla ptaków. Dzieci wsypywały ziarno do karmników już zawieszonych i oczyszczonych na tarasach przedszkolnych. Ponadto wieszały na gałęziach forsycji kule z tłuszczem oblepione ziarnem i karmniki gotowe czyli ziarno za kratką lub z drucikiem do nadziewania owoców zakupione przez rodziców i nauczycieli. Dzieci obserwowały różne gatunki ptaków, które odwiedzały nasz ogród porą wiosenno-letnią i jesienno-zimową. Używały do tego lornetek. Na zajęciach opisywały ich wygląd, sposób życia. Niektóre dzieci z grup przedszkolnych uczęszczały na koło ornitologiczne, tam już szczegółowo poznawały nazwy ptaków gatunkowe i rodzajowe oraz sposób życia tych zwierząt.

Ponadto w lutym 2019 nauczycielki zorganizowały konkurs pt.: „Wykonanie budki lęgowej – dbanie o ptaki” skierowanym do rodziców i dzieci oraz dziadków, wujków. W konkursie wzięło udział 14 budek lęgowych. W drodze konkursu wyłoniono zwycięzców najładniejszych budek i w tym prawidłowo wykonanych zgodnie z regulaminem konkursu. Pracownik gospodarczy wraz z nauczycielem i dziećmi dopilnowali, żeby budki zostały powieszone na terenie ogrodu przedszkolnego. Na odpowiedniej wysokości i w odpowiednim kierunku. Przez kolejne lata budki odwiedzały sikorki. Budki podlegają ciągłej obserwacji również z uwagi na niebezpieczeństwo zagnieżdżenia się tam owadów os lub szerszeni.

Na terenie ogrodu przedszkolnego znajdują się pojemniki do segregacji śmieci, zostały one przesłonięte płotami lamelowymi z pomocą rodzica. Dzieci segregują śmieci i zanoszą je do odpowiednich pojemników.

Dzieci przez cały rok obserwują drzewa liściaste w ogrodzie przedszkolnym, nazywają je, stawiają pod gatunkami tabliczki do oznaczania roślin, porównują z przewodnikiem, szukają w przewodnikach, dotykają korę, liście, zbierają owoce. Stosowały drzwoterapię czyli przytulanie drzew wybranych gatunków: brzoza, dąb, klon.
Słuchały odgłosów wydobywających się z drzewa za pomocą stetoskopów. Wiedzą jaką ważną rolę odgrywają drzewa w życiu człowieka i zwierząt. W kwietniu jedna z nauczycielek dokonała zakupu pierwszego drzewa do naszego ogrodu – Magnolii pośredniej, którą wkopała wspólnie z pracownikiem gospodarczym. Dzieci pielęgnowały magnolię.
Obchodziliśmy Święto Drzewa, które wypada w dniu 10 października.

Nauczycielki razem z dziećmi zagospodarowały rabatkę kwiatów wiosennych (przy wejściu do przedszkola), gdzie zostały posadzone cebulki tulipanów, hiacyntów, szafirków i żonkili. Na wiosnę rabatka została odchwaszczona i wysypana korą sosnową, dzięki czemu cieszyła oko kiedy kwitły na niej pierwsze, wiosenne kwiaty.
Nauczyciele realizujący tematykę ekologiczną we własnych grupach korzystały z materiałów przyrodniczych i ekologicznych zgromadzonych w swoich salach.
Rodzice dostarczali materiały przyrodnicze tj. ziemię, sadzonki, cebulki roślin w akcji: ,,Cebulka”.

Pracownik gospodarczy zatrudniony w przedszkolu wykonywał prace: koszenie trawników, grabienie liści, przycinanie gałęzi, gromadzenie gałęzi i liści w jednym miejscu, prace naprawcze w ogrodzie, wieszanie budek lęgowych, wywieszanie karmników, stawianie domków dla owadów, wykonanie ogrodzenia skalnika, pielęgnacja roślin poprzez nawadnianie ich w czasie letnim (wakacyjnym – pod nieobecność nauczycieli i dzieci).

W ogrodzie powstała tzw. ścieżka sensoryczna czyli drewniana konstrukcja podzielona na kwadraty, a każdy z nich wyłożony materiałem naturalnym zebranym przez dzieci lub zakupionym przez nauczycieli: orzechy laskowe, skorupki po orzechach, żołędzie, kasztany, piasek, szyszki różnych gatunków drzew, kora w różnych kolorach, kamyki, suche liście, trawa. Odważni mogli chodzić po ścieżce na boso.
Okres pięciu lat realizacji projektu wzbogacił nasz ogród przedszkolny oraz poszerzył wiedzę z zakresu edukacji przyrodniczej, rozwinął umiejętności działań praktycznych w obcowaniu z przyrodą, wszystko to zbliżyło dzieci do natury, której tak naprawdę jesteśmy częścią.